Interview Marjo de Greef, Waterschap Velt en Vecht:
‘Ruimte laten voor emoties’

Marjo de Greef (50) is algemeen bestuurslid van Waterschap Velt en Vecht. Met haar fractie Water Natuurlijk stelt ze het milieubelang voorop. “Als je als mens tot een bedreigde minderheid behoort, hoop je toch ook op bescherming?”

DOOR WILLEM PEKELDER

Eigenlijk wilde ze journalist worden, maar het werd uiteindelijk, na vele omzwervingen, een adviesbaan in de gehandicapten zorg. “Toen ik van de havo kwam, was de huiselijke situatie er niet naar om te gaan studeren. Mijn moeder was ziek en veel geld voor opleidingen was er in ons arbeidersgezin niet. Uiteindelijk heb ik zelf de knoop doorgehakt om direct na de middelbare school te gaan werken.”

Haar eerste baan was verkoopster in een kinderkledingzaak. “Ik ben een nieuwsgierig mens, dus heb ik me meteen ingeschreven voor een opleiding textielkennis. Zo is het altijd in mijn banen gegaan. Ik begin ergens aan en doe er steevast een studie naast. Ik heb bijvoorbeeld de bestuursschool gevolgd toen ik medewerkster was op de afdeling financiën van de gemeente Meppel. Een hele uitkomst, want die baan beviel niet zo. Je had nog geen computers en ik zat de hele dag achter een verschrikkelijk soort machine te boekhouden. Gelukkig kon ik na een jaar of drie naar de afdeling onderwijs, waar ik beleidsmatig werk deed, en de bouw van scholen begeleidde.”

Begin jaren negentig raakte ze verzeild in de gemeentepolitiek.  Ze werd fractieondersteuner van de D66-fracties in Ommen en Avereest en later ondermeer voorzitter van de Provinciale Statenfractie van D66 in Overijssel.  Die politieke voorkeur kreeg ze niet van huis uit mee. “Ik kom uit een echt CDA-gezin. Van mijn Nederlands Hervormde opvoeding heb ik geleerd dat je anderen moet respecteren. Niet meteen een oordeel vellen over andere mensen. Politiek voel ik me thuis bij D66 omdat het een bijzonder liberale partij is, die je veel ruimte geeft.  Zo heb ik in Provinciale Staten twee keer afwijkend gestemd van de rest van de fractie.  Dat was voor mijn fractiegenoten geen enkel probleem. Links-liberaal betekent voor mij: oog hebben voor de menselijke kant. Ik neig meer naar mensen dan naar asfalt. Cultuur draagt bij aan de ontwikkeling van het mens-zijn.”

Heeft u als waterschapsbestuurder profijt van uw eerdere banen?

“Ik vind van wel. Ik heb een brede kijk op de maatschappij. Je dient bij een waterschap oog te hebben voor de menselijke omgeving, omdat je nooit de enige partij bent in een ontwikkeling. Bij de verwerving van gronden bijvoorbeeld moet je niet  met de botte bijl te werk gaan, maar ruimte laten voor emoties.  Een boerderij is soms al eeuwen in het bezit van een familie. Dan kun je niet even zeggen: nu is hij van het waterschap. Ik vind het belangrijk om goed met mensen te communiceren en hen zo vroeg mogelijk bij processen te betrekken.”

Doet waterschap Velt en Vecht dat volgens u in voldoende mate?

“Steeds beter. Bij ons project Mölnmarsch bijvoorbeeld hebben we intensief met de bewoners samengewerkt.  Ze hebben allerlei ideeën aangedragen die in het project zijn opgenomen. Het gaat om een oude zijarm van de Vecht waar we een ruimte voor water-project combineren met natuurontwikkeling, wandel- en fietspaden en een mooi uitkijkpunt.”

Wat gaat goed bij Velt en Vecht en wat kan beter?

“De hoofdtaken gaan goed, maar het waterschap is wel te veel het stiefkind in de gelaagde overheid van Rijk, provincies en gemeenten. Om een voorbeeld te noemen. De Rijn-Oost ligt in het stroomgebied van vijf waterschappen. Gezamenlijk hebben we een waterbeheerplan geschreven. Drie waterschappen willen fuseren, twee denken er nog over na. De provincie moet goedkeuring geven voor die fusies, maar is erg terughoudend. Misschien is de provincie bang dat ze ook moet gaan samensmelten met andere provincies om een gelijkwaardige partner te blijven?”

Als provinciaal bestuurder heeft u al eens geopperd een oostelijk landsdeelbestuur in te voeren?

“Ik wilde afrekenen met de gelaagde overheid van Thorbecke en alle provincies en waterschappen opheffen. Daarvoor in de plaats zou een nieuw soort middenbestuur moeten komen: regio’s op basis van stroomgebieden, met als hoofdtaak de fysieke leefomgeving.  Daaronder zouden ruimtelijke ordening, maar ook waterbeheer en waterkwaliteit moeten vallen. Ik ben nog steeds voorstander van zulke schappen voor de fysieke leefomgeving.”

En wat vindt Velt en Vecht er van?

“Tsja, dat is verschillend. Het plan is nog niet echt geland, laat ik het zo zeggen. De meeste bestuurders reageren bedachtzaam. Een aantal zegt: het belangrijkste is dat het waterbeheer en de waterkwaliteit gewaarborgd blijven.”

U zit in het waterschapsbestuur voor Water Natuurlijk. Waarom niet voor D66?

“D66 stond in de peilingen destijds zo ongeveer op nul zetels en vroeg zich af: moeten we wel meewerken aan een verdere politieke versnippering?  Vanuit de landelijke partij is toen het idee ontstaan om Water Natuurlijk te ondersteunen vanwege het natuur- en milieuaspect.”

Waarom stelde u zich kandidaat?

“Uit nieuwsgierigheid en om te willen bijdragen aan het openbaar bestuur. Bovendien had mijn man al acht jaar in het waterschap gezeten voor de Categorie Gebouwd.  Het werk was me dus niet onbekend. Ik zat toen nog in het provinciebestuur en ’ s avonds bij een wijntje zaten we elkaar wel eens te pesten. Hij wilde de provincie opheffen en ik het waterschap.”

Uw fractie zit in de coalitie van CDA, Categorie Bedrijven en Categorie Agrarisch. Waarin verschilt Water Natuurlijk van de andere partijen?

“Op het punt van de heffingen zijn we het oneens. Water Natuurlijk wil dat die omhoog gaan. Verder trekken we in de coalitie gezamenlijk op, al is ons vertrekpunt misschien anders dan dat van de andere partijen. Bij ons is dat steeds natuur en milieu. Van daaruit maken we afwegingen ten aanzien van economische belangen. In de praktijk betekent dat, dat wij altijd een goed onderzoek naar de gevolgen voor flora en fauna willen voordat er een spa in de grond gaat.  Wij zijn als mens niet de enige rechthebbenden op deze aarde.”

Dus de aanleg van een weg moet worden gestopt vanwege de dwarsgestreepte ringelrups?

“Je hebt altijd te maken met een belangenafweging, maar als je als mens tot een bedreigde minderheid behoort, hoop je toch ook op bescherming?”

Hoe staat Water Natuurlijk ten opzichte van de agrarische belangen?

“ Tot nu toe gaat het goed tussen ons en de agrariërs. Dat heeft ook met communicatie te maken. Bovendien hebben agrariërs ook wel door dat natuurontwikkeling belangrijk en recreatie noodzakelijk is voor het aantrekkelijk houden van de leefomgeving.”

Welke portefeuille beheert u als ab’ er?

“Officieel hebben we geen portefeuilleverdeling, officieus wel. Ik richt mijn blik vooral op financiën en bestuurlijk-organisatorische zaken. Of ik wat heb kunnen bereiken? Nou, ik heb eraan kunnen meewerken dat het ab een grotere betrokkenheid heeft gekregen bij het opstellen van de begroting. Als een bedrag is begroot, wat gebeurt er dan vervolgens mee? We kunnen onze controlefunctie nu beter uitoefenen. Ik heb dat geleerd in de provincie. Daar was ik gewend om vóór de begroting kaders vast te stellen. Bij het waterschap kreeg je als ab een kant-en-klare begroting voorgelegd met de vraag:  hebben jullie nog wat? Het was weinig kaderstellend.”

De uitgaven van Velt en Vecht zijn hoger dan de inkomsten?

“ Klopt. Daarom moeten de tarieven volgens ons omhoog. Maar ja, we hebben het er elk jaar over en het hangt op twee stemmen.”

Het waterschap zou ook kunnen bezuinigen?

“Waarop? Je kunt je wettelijke verplichtingen, zoals de Kaderrichtlijn water, niet verwaarlozen. Evenmin kun je projecten voor je uit schuiven. Je moet niet alleen aan je eigen regeerperiode maar ook aan de toekomst denken.”

Velt en Vecht houdt zich tevens bezig met monumentenzorg en cultuurhistorie. Waarom?

“Dat maakt onderdeel uit van onze projecten. De Vecht bijvoorbeeld willen we samen met gemeenten, Staatsbosbeheer en de provincie omvormen tot een halfnatuurlijke laaglandrivier. Er is veel recreatie langs de Vecht, maar er zijn weinig plekken waar je de schoonheid van de rivier kunt zien. Met onze partners onderzoeken we nu of we er meer wandel- en fietspaden langs kunnen leggen. Verder willen we de Vecht breder bevaarbaar maken. Alleen het stuk van Zwolle tot Ommen mag nu worden bevaren, maar als je fluisterbootjes en kano’s inzet, is dat traject uit te breiden.”

Velt en Vecht is ook internationaal georiënteerd. Zo werkt het waterschap samen met Duitsland en met de VN Millenniumdoelen. Waarom?

“We bedrijven geen ontwikkelingshulp, maar wisselen wel kennis  uit. Zo doen we samen met de provincie een project in Roemenië om  bij te dragen aan een beheersbare Donau delta. Duitsland, het land waar de Vecht ontspringt, denkt met ons mee bij het Ruimte voor water-project. Het hele gebied wordt daarin meegenomen, zowel op het gebied van cultuurhistorie als culturele ontwikkeling.”

Zou u in het dagelijks bestuur willen zitten?

Lachend: “Ik ben overal voor in. We hebben een heel goed bestuur, maar ik ga zo’n baan niet uit de weg. Tot nu toe ben ik altijd controlerend en volksvertegenwoordigend bezig geweest. Een bestuurlijke functie zou een aangename afwisseling zijn.”

Tijdschrift het Waterschap, nr,3, 2011